Het lijkt tegenwoordig alsof geen enkel bedrijf meer veilig is. Iedere week lees je wel weer ergens dat er een datalek heeft plaatsgevonden en dat miljoenen gegevens op straat liggen.

Voor hem – laten we hem even Jan noemen – is het bijna dagelijkse kost geworden. Op kantoor, in de sportschool of zelfs bij de kapper, steeds komt het onderwerp weer boven tafel: het datalek gesprek van de dag. En eerlijk is eerlijk, het is soms hilarisch, soms angstaanjagend, maar altijd interessant. Want hoe kan het toch dat zoveel bedrijven hun digitale broek laten zakken?

Hoe een datalek de lunchpauze verandert

Vroeger ging het tijdens de lunchpauze vooral over voetbal, het weer of welke collega nu weer veel te lange vakantiefoto’s liet zien. Tegenwoordig schuift er steevast iemand aan tafel die zegt: “Heb je het gehoord? Weer een datalek!” Jan rolt dan met zijn ogen, maar hij kan het niet laten om er ook meteen op te duiken. Want geef toe: het datalek gesprek van de dag is spannender dan de herhaling van een afgekeurd doelpunt of de vraag of het morgen regent.

Het mooie is dat iedereen ineens een expert lijkt te zijn. De ene collega heeft ergens gelezen dat hackers via een simpel wachtwoord binnenkwamen, terwijl de ander zweert dat er sprake is van een geheimzinnig Russisch collectief. Feiten of fictie? Dat doet er bijna niet toe. Het gaat om de gezelligheid van samen griezelen over gestolen wachtwoorden en lekke databases.

Van koffiemachine tot kroeg

Wat Jan vooral opvalt, is dat een datalek niet ophoudt bij de kantoormuren. Nee, het loopt met hem mee naar de kroeg. Waar hij vroeger rustig zijn biertje kon drinken, wordt hij nu aangekeken alsof hij de persoonlijke adviseur van de politie is. “Hé Jan, denk je dat mijn gegevens erbij zitten?” En daar is hij dan weer: het datalek gesprek van de dag, dit keer tussen de schuimende pinten en het geroezemoes van de vrijdagmiddagborrel.

Hij vindt het ergens ook wel leuk. Het geeft een soort gezamenlijke vijand waar iedereen zich tegen kan keren. Niet tegen de barman of de baas, maar tegen dat onzichtbare gevaar dat data heet. En zolang het gesprek lekker blijft doorrollen, voelt iedereen zich even verbonden – al is het maar in de angst dat hun oude Hotmailadres ineens op een dubieuze website staat.

Hoe een datalek ook een grap kan zijn

Toegegeven, het is natuurlijk niet grappig dat persoonsgegevens op straat belanden. Maar de manier waarop mensen ermee omgaan, dat kan soms wél tot een lach leiden. Zo hoorde Jan laatst iemand zeggen: “Ach, wat moeten ze met mijn gegevens? Dat ik drie katten heb en altijd op dinsdag friet eet?” En precies dát maakt het datalek gesprek van de dag zo herkenbaar.

Iedereen vindt wel iets om luchtig over te doen, ook al zit er een serieuze kern in. Jan maakt er zelf graag een sport van om de meest idiote wachtwoorden te verzinnen in gesprekken. “12345 is te makkelijk? Nou, dan maak ik er 54321 van!” Het is die mengeling van humor en serieusheid die ervoor zorgt dat het onderwerp nooit saai wordt.

De onvermijdelijke serieuze ondertoon

Natuurlijk weet Jan ook wel dat achter al die grappen en grollen een serieuze realiteit schuilt. Datalekken kunnen levens ontwrichten, bedrijven enorme schade toebrengen en mensen jarenlang ellende bezorgen. Dat besef maakt het datalek gesprek van de dag ook zo sterk: het gaat ergens écht over. Het is geen luchtig roddelpraatje, maar een gedeelde angst verpakt in een gezellig gesprekje.

En hoe meer datalekken er bekend worden, hoe meer mensen wakker schrikken. Misschien zorgt al dat praten er wel voor dat we met z’n allen wat bewuster omgaan met onze gegevens. Jan hoopt het in ieder geval, al weet hij dat zijn buurman nog steeds ‘welkom01’ als wachtwoord gebruikt.

Hoe het gesprek voorlopig niet verdwijnt

Het is eigenlijk ondenkbaar dat het datalek gesprek van de dag binnenkort uitsterft. Zolang bedrijven blijven worstelen met hun digitale veiligheid en hackers steeds slimmer worden, blijft dit hét onderwerp bij de koffieautomaat en in de kroeg. Sterker nog, Jan vermoedt dat er binnenkort zelfs quizavonden ontstaan rondom datalekken. “Raad het lek!” of “Wie is de hacker?” – hij ziet het al helemaal voor zich.

Voorlopig blijft hij genieten van de mix van spanning, sensatie en humor. En stiekem vindt hij het heerlijk dat hij altijd een gespreksstarter bij de hand heeft. Of het nou maandagmorgen is of zaterdagavond, hij kan altijd zeggen: “Heb je al gehoord van dat datalek?” En voilà, daar is hij weer: het datalek gesprek van de dag.

Een gesprek dat iedereen verbindt

Jan weet het zeker: datalekken zijn voorlopig niet weg te denken uit ons leven. Ze zijn spannend, irritant, soms lachwekkend en vaak angstaanjagend. Maar bovenal zorgen ze ervoor dat mensen met elkaar in gesprek gaan. En misschien is dat nog wel de grootste winst. Want zolang iedereen blijft praten over het datalek gesprek van de dag, blijft er ook aandacht voor digitale veiligheid. En wie weet, misschien lachen we er over tien jaar om dat we ooit zulke slechte wachtwoorden gebruikten.