Op 1 juli wordt in Nederland elk jaar Keti Koti gevierd, een dag die symbool staat voor de herdenking van de slavernij in Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen.

Het is een moment van bezinning, herinnering én viering. Voor velen betekent Keti Koti – letterlijk ‘ketenen gebroken’ in het Sranantongo – niet alleen het stilstaan bij een pijnlijk verleden, maar ook een oproep tot verbinding, gelijkheid en bewustwording in het heden. De dag raakt steeds meer mensen, ongeacht hun achtergrond, omdat het verleden van slavernij ook vandaag nog voelbaar is in onze samenleving.

Wat is Keti Koti en wat wordt er herdacht?

Keti Koti is de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen. Op 1 juli 1863 zette Nederland officieel een punt achter het slavernijverleden in deze gebieden. Toch kregen de tot slaaf gemaakten toen nog geen echte vrijheid. De meesten moesten nog tien jaar doorwerken onder staatstoezicht, zonder fatsoenlijke betaling. Pas in 1873 waren ze écht vrij.

De herdenking richt zich dus niet alleen op de datum, maar ook op het onrecht en de lange nasleep ervan. Families werden generatieslang gescheiden, culturen onderdrukt en menselijke waardigheid werd hen ontnomen. Keti Koti biedt ruimte om dat verleden een plek te geven én het bewustzijn te vergroten over hoe de effecten van die geschiedenis vandaag nog doorwerken.

Herdenking in Nederland: van Amsterdam tot Rotterdam

In verschillende Nederlandse steden wordt Keti Koti herdacht met ceremonies, lezingen, optochten en muzikale optredens. De bekendste herdenking vindt plaats in Amsterdam, bij het Nationaal Monument Slavernijverleden in het Oosterpark. Daar komen jaarlijks duizenden mensen bijeen: nazaten van tot slaaf gemaakten, politici, activisten en belangstellenden.

Er wordt gesproken, gerouwd, gezongen en gevierd. De herdenking is respectvol, maar ook levendig. Het is een moment waarop verleden en heden elkaar ontmoeten. Ook in Rotterdam, Den Haag en andere steden zie je steeds meer aandacht voor de herdenking van de slavernij in Suriname en de Antillen.

De rol van Suriname en de Nederlandse Antillen

Suriname en de voormalige Nederlandse Antillen speelden een centrale rol in de slavernijperiode. Duizenden Afrikanen werden via trans-Atlantische slavenhandel naar deze gebieden gebracht om te werken op plantages. Suikerriet, koffie, katoen: ze waren de motor achter de economie van het koloniale Nederland.

In Suriname werkten de tot slaaf gemaakten onder erbarmelijke omstandigheden. Ze werden eigendom genoemd, mochten hun eigen taal of religie niet uitdragen en leefden constant onder dreiging van geweld. Ook op de eilanden van de Nederlandse Antillen, zoals Curaçao en Bonaire, was slavernij de harde realiteit.

Het is belangrijk dat deze geschiedenis verteld blijft worden. Niet alleen als herinnering, maar ook als les. Door de verhalen uit Suriname en de Antillen te blijven delen, houden we de herinnering levend en zorgen we ervoor dat het nooit vergeten wordt.

Keti Koti als feest van vrijheid en verbinding

Hoewel Keti Koti in de eerste plaats een herdenkingsdag is, wordt het ook gevierd als een dag van vrijheid. Net als bij Bevrijdingsdag op 5 mei, wordt op 1 juli stilgestaan bij het belang van vrijheid voor iedereen. De vieringen zijn kleurrijk, muzikaal en gevuld met dans, verhalen, eten en rituelen.

Voor veel mensen met roots in Suriname en de Antillen is het ook een dag van trots. Trots op hun afkomst, cultuur en de kracht van hun voorouders. Maar Keti Koti is er niet alleen voor mensen uit die gemeenschappen. Iedereen die gelooft in gelijkwaardigheid, vrijheid en rechtvaardigheid is welkom om mee te herdenken en te vieren.

Toenemende erkenning en bewustwording

De laatste jaren groeit de aandacht voor Keti Koti in heel Nederland. Steeds meer scholen besteden er aandacht aan, gemeenten organiseren officiële herdenkingen en het publieke debat over het slavernijverleden is levendiger dan ooit. Ook de Nederlandse overheid erkent steeds vaker haar rol in dit verleden. In 2022 maakte premier Rutte namens de regering excuses voor het slavernijverleden. Een historisch moment dat door velen werd omarmd.

Toch is er nog werk aan de winkel. De roep om 1 juli tot nationale feestdag te maken wordt steeds luider. Daarnaast pleiten activisten en historici voor meer structureel onderwijs over slavernij, zowel in Suriname en de Antillen als in Nederland.

Samen herinneren, samen vooruitkijken

Keti Koti is meer dan alleen een herdenking. Het is een brug tussen toen en nu, tussen verdriet en hoop, tussen slavernij en vrijheid. Door samen te herdenken, creëren we ruimte voor dialoog, begrip en verandering. En door stil te staan bij de geschiedenis van Suriname en de Nederlandse Antillen, bouwen we aan een toekomst waarin iedereen echt gelijk is.

Of je nu zelf roots hebt in Suriname, op de Antillen of ergens anders: Keti Koti is een moment om stil te staan, te luisteren, te leren en samen te vieren. Want pas als we het verleden onder ogen zien, kunnen we samen vooruit.