Autorijden lijkt voor veel mensen een automatische handeling te zijn geworden. Even een appje sturen, een slok koffie nemen of snel iets instellen op de navigatie; het lijkt onschuldig, maar dat is het allerminst.

Afleiding in de auto is een van de grootste veroorzakers van ongelukken. Eén onoplettend moment is soms genoeg om alles te veranderen. Dit is geen bangmakerij, maar een realistisch beeld van wat er dagelijks op de weg gebeurt.

De impact van even niet opletten

Het verkeer vraagt constante aandacht. Toch is de verleiding om even op je telefoon te kijken of snel een broodje te eten groot. Maar terwijl de bestuurder dat doet, legt de auto tientallen meters af zonder echte controle. Bij 100 kilometer per uur rij je in vijf seconden al bijna 140 meter — met je ogen van de weg. In die tijd kan er van alles gebeuren: een kind dat oversteekt, een file die plotseling opdoemt of een andere weggebruiker die onverwacht remt. Dat maakt afleiding gevaarlijk en onoplettend gedrag een directe bedreiging voor de verkeersveiligheid.

De grootste afleiders in de auto

Afleiding kent vele vormen. Uiteraard is de mobiele telefoon de bekendste boosdoener, maar het blijft daar niet bij. Ook het bedienen van navigatiesystemen, gesprekken met passagiers, eten, drinken of zelfs het omzetten van de radio kan zorgen voor een kort moment van onoplettendheid.

Er zijn drie soorten afleiding:

• Visuele afleiding: je ogen zijn niet op de weg, bijvoorbeeld bij het lezen van een bericht.
• Manuele afleiding: je handen zijn niet aan het stuur, zoals bij het pakken van een flesje water.
• Cognitieve afleiding: je gedachten zijn ergens anders, bijvoorbeeld bij een druk telefoongesprek.

Een combinatie van deze vormen is nog gevaarlijker. Iemand die aan het bellen is via de telefoon, één hand aan het stuur heeft en ondertussen nadenkt over het gesprek, is op drie vlakken tegelijk afgeleid. Zo’n situatie is letterlijk vragen om problemen.

Afleiding is geen kwestie van pech

Veel mensen denken dat een ongeluk ‘gewoon domme pech’ is. Maar in werkelijkheid ligt de oorzaak vaak bij gedrag. Afleiding in de auto ontstaat niet vanzelf. Het is het resultaat van keuzes. De keuze om tóch dat berichtje te lezen. Of om dat ene telefoontje aan te nemen. Het idee dat ‘het wel even kan’ is gevaarlijk en vaak onterecht.

Dat maakt dit onderwerp ook confronterend. Het betekent dat ongelukken voorkomen hadden kunnen worden, als men net iets oplettender was geweest. Het zijn kleine beslissingen die grote gevolgen kunnen hebben.

Boetes en regels rondom afleiding

De overheid neemt afleiding in het verkeer steeds serieuzer. Er zijn strenge regels opgesteld rondom het gebruik van mobiele telefoons achter het stuur. Wie wordt betrapt op handheld gebruik van de telefoon, riskeert een flinke boete van honderden euro’s. Sinds kort wordt er zelfs gewerkt met slimme camera’s die telefoongebruik automatisch detecteren.

Deze maatregelen zijn er niet voor niets. De cijfers liegen er niet om: jaarlijks vallen er honderden gewonden door gevaarlijk, onoplettend gedrag achter het stuur. En die cijfers stijgen. Daarom is handhaving nodig, maar bewustwording nog veel belangrijker.

Wat je kunt doen om afleiding te voorkomen

Afleiding vermijden begint bij jezelf. De bestuurder is verantwoordelijk voor zijn gedrag achter het stuur. Een paar eenvoudige maatregelen kunnen een wereld van verschil maken:

• Zet je telefoon op stil of vliegtuigmodus voordat je instapt.
• Gebruik een houder voor navigatie of koppel je telefoon aan het infotainmentsysteem.
• Regel je muziek of route voordat je gaat rijden.
• Eet en drink voordat je vertrekt, of wacht tot je stilstaat.
• Rijd alleen als je fit en geconcentreerd bent.

Deze simpele stappen zorgen ervoor dat je met volle aandacht kunt rijden. En dat is precies wat er nodig is om het verkeer veiliger te maken.

Gevaarlijk en onoplettend gedrag is te voorkomen

Niemand stapt ’s ochtends in de auto met het plan om brokken te maken. Toch gebeuren er dagelijks ongelukken door een moment van onoplettendheid. Het goede nieuws is: afleiding in de auto is grotendeels te voorkomen. Het vraagt om discipline, bewustwording en een beetje voorbereiding. Maar vooral vraagt het om verantwoordelijkheid. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je medemens op de weg.

Wie bewust rijdt, rijdt veiliger. Dus leg die telefoon weg, focus op de weg en besef dat gevaarlijk, onoplettend gedrag écht gevolgen heeft. Want uiteindelijk wil iedereen gewoon veilig thuiskomen.